آشنایی با ساز نقارهٔ گیلان

نقاره ساز ضربی به صورت طبل دوتایی است که سطح یکی از دیگری کوچکتر است و هر دو به وسیله یک نوازنده با دو چوب نواخته می‌شود.این ابزار موسیقی بومی محلی از دو طبل کاسه مانند درست شده که کاسهٔ بزرگتر صدای «بم» و کاسه کوچک صدای «زیر» می‌دهد. کاسه‌های نقاره را از مس یا سفال درست می‌کنند و روی آن پوست گاو و یا گوسفند می‌کشند.

برای نواختن این ساز معمولاً آن رابر روی پایه‌ای مخصوص سوار می‌کنند، در مجالس خانگی یا مشابه، ساز را بر روی قطعه فرشی قرار می‌دهند و با دو ترکهٔ نازک چوب بر روی آن می‌کوبند.

نقاره یا ناقاره از قدیم در ایران وگیلان بوده ووجه تسمیه محله قدیمی نقارچیان فومن هم بدین مناسبت است. نقاره در اواع واندازه های مختلف وجود دارد که نقاره گیلکی یکی از معروف ترین آنهاست.

نقاره گیلکی از دو کاسهٔ سفالی که یکی کوچکتر از دیگری می‌باشد تشکیل شده، این ساز رو معمولاً با چوب و در موقع لزوم با دست می‌نوازند. انداره این ساز به این صورته که قطر دهانهٔ کوچک معمولاً ۱۶ و دهانهٔ بزرگ ۲۲ سانتیمتره.

نقاره در زمانهای قدیم، هم در مواقع جنگ به کار می‌رفت و هم در مواقع صلح، وهم برای حاکمان ومراسمهای مختلف وبیشتر در نقاره خانه ها اجرا میشد.

 

[ چهار شنبه 13 اسفند 1393 ] [ 16:16 ] [ شهرام مهدیزاده ] [ بازديد : 4200 ] [ نظرات () ]
طرز تهیه کاهگِل برای خانه های روستایی گیلان

 


طرز تهیه کاهگِل برای خانه های روستایی گیلان

استفاده از مفهوم مواد مرکب در صنعت ساختمان به قرن­ها پیش برمی­گردد. نخستین شاهد بکارگیری این مفهوم توسط بشر در صنعت ساختمان، همان ساخت دیوار "کاه­گلی" متداول می­باشد که از ترکیب دو جزء ضعیف کاه و گل، ماده­ای حاصل می­شود که در مقابل ضربه و حرارت، مقاومت بالایی دارد. نمونة دیگری که بیانگر استفاده از این مفهوم در صنعت ساختمان است استفاده از ترکیب گل، موی اسب و خرده­های شیشه در ساخت تنورهای نان جهت تحمل حرارتهای زیاد می­باشد که هنوز هم در برخی استانهای کشور مورد استفاده واقع می­گردد.

مواد لازم برای تهیه کاهگل:

1- خاک خوب و خشک بدون ناخالصی و سنگ ریزه (تاکید می شود بدون ناخالصی چون ناخالصی منفذ ایجاد کرده و عایق خراب خواهد شد)

2- کاه (ساقه گندم و جو ) (کاه نباید زیاد بلند و زیاد ریز شده باشد چون خاصیت نگه دارندگی داشته و باید مناسب انتخاب شود )

3- آب

طرز تهیه:

خاک و کاه رو مخلوط کرده و بعد کم کم آب ریخته و خوب هم می زنند. برای بالا بردن کیفیت کاهگل میشود در لگن (تشت بزرگ) ریخته و لگد مالش کرد.

کاهگل آماده استفاده ست.

در قدیم از کاهگل برای پوشش بام و دیوار خونه ها استفاده میشده و عایق گرما و سرما بوده.

ساختمان های کاه گلی توام با چوب:
----------------------------------------
این نوع ساختمان ها در شمال ایران و بعضی از نقاط دیگر ایران ( سواحل دریای کاسپین ) ساخته می شوند. نحوه ساختن این ساختمان ها بدین ترتیب است که ستون های چوبی در فواصل تقریبا 75 سانتیمتر از یکدیگر قرار داده می شوند و آنها را بوسیله چوب های باریک، چپر و غیره به طور افقی و مورب به یکدیگر وصل می کنند. سپس یک رو یا هر دو روی دیوار را با گل یا کاه گل می پوشانند.

تمام لذت خانه های روستایی به عطر کاهگلش است و متاسفانه این روزا فقط بدلیل فقر فرهنگی و تقلیدهای کورکورانه دیگر کمتر پبدا می شود


 

 

[ یک شنبه 19 بهمن 1393 ] [ 13:25 ] [ شهرام مهدیزاده ] [ بازديد : 4735 ] [ نظرات () ]
صنایع دستی در آستانه اشرفیه

این عکس را در آستانه پشت حرم گرفته ام خیلی دیدنی است 


 

[ پنج شنبه 16 بهمن 1393 ] [ 15:11 ] [ شهرام مهدیزاده ] [ بازديد : 4024 ] [ نظرات () ]
[صنایع دستی چرمی] – چموش دوزی

چوموش که درفارسی به آن چموش نیز گفته می شود، نوعی پای افزار ازجنس چرم ساده است. چموش کفشی کاملا بومی بوده که بیشترساکنان مناطق کوهستانی گیلان ازآن استفاده می کردند، اما اینک کاربرد خود را به کلی از دست داده است و تنها جنبه تزئینی دارد.

ازامتیازهای این پای افزار، سبک بودن و یکپارچگی آن و خنک نگه داشتن پا در فصول گرم و گرم نگه داشتن آن در فصول سرد می باشد.

چموش دوزی در مناطق کوهستانی گیلان اهمیت به سزایی داشته و این اهمیت را می توان در نام بعضی از روستاها یافت.

روستاهایی چون"چاموش دوزان" در"ماسال و شاندرمن" یا "چارق دوزی محله" در لاهیجان و یا "چاموش محله" در خانقاه ماسال موید این نکته است.

از گذشته تا کنون معروف‌ ترین چموش دوزان گیلان در شهرک تاریخی ماسوله بسر می‌برند و درگذشته بیشتر چموش‌های مورد استفاده مردمان این استان بخصوص اهالی منطقه فومنات(غرب گیلان) به دست آنان تهیه می‌شد.

نوع متداول چموش، دارای بند و تسمه‌های بلند است که به ساق پا پیچیده می‌شود که به"شکار چموش" معروف است و نوع دیگر فاقد تسمه و بند است ولی همانند نوع قبلی نوکی عقابی و برگشته دارد.

درتالش دو نوع چموش دوخته می شد که نوع مرغوب آن"ختنی" و نوع نامرغوب آن که از پوست دباغی شده دوخته می شد "مازرده" نام داشت. به مرور زمان که دوختن و استفاده ازچموش از رونق افتاد، نوعی دیگر از آن بوجود آمد که از لاستیک تهیه می شد و به آن "رزین چموش" می گفتند.

در کتاب سرزمین و مردم فومنات نوشته "کیوان پندی" آمده است: چموش را غالبا ازچرم ساده و بدون رنگ تهیه می‌کردند، اما اگر می‌خواستند که چرم را رنگ کنند، ازرنگ گیاهی همچون رنگ پوست انار استفاده می‌شده است. چموش اصیل را از چرم دباغی شده گاومیش برای مردان یا بز برای زنان می‌ساختند و به همین جهت در جاهایی که دوخت چموش متداول بود، تشکیلات دباغی و دباغخانه در حوالی چموش‌ دوزان وجود داشت.

درگذشته نه چندان دور و قبل رواج شیوه های نوین عمل آوری چرم، برای تهیه چرم مورداستفاده چموش، پوست گاو و بز را به دباغخانه آورده، اول آن را نمک می‌زدند، بعد درآهک می‌خوابانیدند، سپس موی آن را بر می داشتند و آنگاه در آب انار ترش پخته و درحوض می‌انداختند تا پوست رنگ بگیرد. بعد از آن چرم را روی تخت انداخته، لوله می‌کردند، سپس در آب فرو می‌کردند تا شوری آن برود، بعد در کنار هم آویزان می‌کردند تا هواخورده و خشک بشود. بعد از این مرحله پوست را صاف نموده مجددا در آب می‌انداختند،آن وقت آن را روی تخت خوابانیده، آن را 'شلفا' (یک نوع ضربه زدن به پوست) می‌زدندو محصول به عمل آمده را تحویل چرم‌فروشان و کفاشان می‌دادند.

 

[ دو شنبه 13 بهمن 1393 ] [ 9:42 ] [ شهرام مهدیزاده ] [ بازديد : 3994 ] [ نظرات () ]
نوعی پرچین که به زبان گیلکی لوله پرده

نوعی پرچین که به زبان گیلکی لوله پرده

 توضیح :در زمان گذشته گیلانیان از این لوله پرده به عنوان حصار خانه ها استفاده میکردن

 

[ شنبه 8 آذر 1393 ] [ 11:28 ] [ شهرام مهدیزاده ] [ بازديد : 4370 ] [ نظرات () ]
عجب خاطراتی!!!!

 

این چیست .......در زمان قدیم استفاده میشده

 

این دستگاه فرچند طبقه مخصوص گیلانی ها

وسیله ای که با آن دوغ درست میکنند . به زبان گیلکی نییه

اتو ذغالی قدیمی

 


 


 

 

[ شنبه 8 آذر 1393 ] [ 11:28 ] [ شهرام مهدیزاده ] [ بازديد : 4596 ] [ نظرات () ]
نمکار

 

عکسی که مشاهده می کنید مربوط به وسیله ایست که الان جای خود را به سبزی خردکن،آسیاب و . . . داده است .

در زمانهای نه چندان دور مادران ما سبزی را اول با چاقو خورد کرده سپس آن را در نمکار ریخته و با سنگی که میبینید میسابیدند . کاری که با مچ دست صورت می پذیرفت و بسیار دشوار بود .  


سبزی و گردو و . . . به این وسیله خرد (سابیده ) و برای فسنجان و دلال و . . .  استفاده میشد .

اما امروزه کمتر کسی از این وسیله استفاده می کند و نمکار بیشتر برای خالی دشکنه استفاده می شود .

 

روش :  خالی ( گوجه سبز )  را در نمکار میریزیم با سنگ آنها را شکسته و نمک و دلال میزنیم .   

  

 

[ شنبه 1 آذر 1393 ] [ 8:54 ] [ شهرام مهدیزاده ] [ بازديد : 5903 ] [ نظرات () ]
گمج ظرف سفالی گیلانی ها

 

این که میدونین چیه؟

 

بهش میگن گمج ، خیلی غذاهای خوشمزه شمالی که منو شما دوست داریمو توش درست میکنن و خوشمزه تر میشه مثل: فسنجون ، باقلاقاتق ، ترشی تره ،آلومسما ، خوتکا فسنجون، کولی قرابی ,مرغ ترش و….. اگه شما هم غذای دیگه ای میشناسین که این تو درست میشه میتونین بنویسین.

عکس فوق دیگ سفالینیه که توش غذا های مثل فسنجان، باقلاقاتق، ترشی تره، آلومسما، خوتکا فسنجون، کولی قرابی, مرغ ترش و دیگر غذاهای محلی گیلانی طبخ میشه و اسمش گمجه (گَ   مَ  ج)

 طعم این غذاها یادگاریه از نسلهای کهن.  " غذا " تو هر منطقه اي نشان فرهنگي آن جامعه است که بخشي از غني بودن فرهنگ گيلان به اين شاخه از فرهنگ برمي گرده که آشپزخونه غنی داره. با اینکه بسیاری از  غذاهاي سنتي گيلان چون آيينها و فرهنگهاي ديرينه اش دچار جديدزدگي شده و دیگه به مذاق امروزيان خطه اش خوش نمی یاد اما امروز که چهارشنبه سوری بود ؛ مردم رو می دیدم که چطور با شور و شوق "گمج" رو می خریدن و با یادآوردن طعم و مزه غذایی که تو این ظرف طبخ مشه آب دهنشون راه می افتاد

بیشتر نقاط گیلان سفالگری سنتی رواج داره و ظروف کاربردی ساخته میشه (گمج) كه در 3 اندازه: یك مرغی و سه مرغی و همچنین به شكلهای دسته دار، درپوش دار و با لعابی سبز تولید می‌شه،  از اصیل ترین و باثبات ترین ظروفه.گمج های استانه هم از دیر باز معروفیت خاصی در منطقه دارد .

راستی این گمج که انقدر پر استفاده و مفیده چرا ما شمالیا اسمشو رو آدمای خنگ و دستو پا چلفتی میذاریم؟

 

 

[ چهار شنبه 28 آبان 1393 ] [ 10:11 ] [ شهرام مهدیزاده ] [ بازديد : 9521 ] [ نظرات () ]
دستگاه روغن گیری زیتون به روش سنتی در رودبار گیلان

اول زیتون سیاه ورسیده رو میپزن بعد تو ی کیسه میریزن و روش وزنه میزارن به مدت 24 ساعت که زهرش بره که ی آب سیا هست بعد زیتونو له میکنن و در ظرف دیگه ای سرخ میکنن تا روغن پس بده و در کیسه مخصوصی که قدیم از پشم گوسفند بافته میشد که الان کمیابه و ما در کیسه پارچه ای میریزیم, بعد تجت فشار قرار میگیره و روغن زیتون ناب بدست میاد.. البته الان خیلی خیلی کم به این روش روغن میگیرن اما روغنش حرف اولو میزنه.

 

 

برچسب ها: روغن زیتون ,
[ جمعه 23 آبان 1393 ] [ 13:39 ] [ شهرام مهدیزاده ] [ بازديد : 4746 ] [ نظرات () ]
آخرين مطالب
خط گیلکی (1395/08/06 )
gilaki music (1394/12/01 )
بیه لاکو... (1394/11/26 )
خط گیلکی (1394/11/22 )
صفحات وب