چنته جی گیلکی و تاتی واجوون

با bâ، وا vâ: آش ، غذای پخته شُل، مثل شوربا ، انجیلبا ، انجیلوا.

باب bâb: رسم ، روش

باتم bâtom: مکافات ، مجازات ، کیفر

باج : 1- رشوه 2- مالیات 3- تکه ، قطعه 4- فربه ، چاق

باج باج bâj bâj: ریش ریش ، تک تکه

بادرنگ : ترنج ، بالنگ

باغاره bâqäre-a : گواتر ، ورم گواتر

باد برود bâr borud : غرور کاذب ، تکبر

بارجه bârja : صمغی که در طب گیاهی و سنتی استفاده می شود. صمغ طبی

بارکازbârkâz، بارکاسbârkâs: کِشتی ، کشتی دریاپیما

بارو bâru: انبار ، انبار برنج ، قلعه

بازارمجbâzâr maj: بازارگرد، کاسب دوره گرد

باغلا بیج bâqlâ bij: نوعی خورشت.

پابوزگیرpâbuzgir : خرچنگ

پاپولی pâpoli : پروانه

پاپی pâpey : دقت ، توجه

پاپیت pâpit : پابرهنه ، بی شخصیت

پات pât: پوسته ی ناز لوبیا و باغلا

پاتال pâtâl: فرتوت ، پیر

پاتال pâtâl: کف پا

پاتاوُل pâtâvol: دارابی ، یکی از مرکبات

پاتاوه pâtâwe، پاتووه pâtowe: ساق بند ، پاتابه

پاتوک pâtuk: نوک پا ، مدت اندازه ی یک گام برداشتن ، لحظه ای کوتاه. پاچوک نیز گویند.

پاتیک pâtik : عنکبوت ، لابیدون نیز می گویند.

پاچان پاچان pâchân pâchân: خرامان خرامان، پاچ پاچه ی نیز می گویند.

پاچُکولpâchokul : غوزک پا ، برجسنگی و برآمدگی پا.

پادوش pâduš: چرم ، چرم ضخیم دباغی شدهی گاو یا اسب و خوک که خشک و مستحکم اند و از آن برای کفی کفش استفاده می کنند.

پار pâr: گذشته ، قبل ، پیش از این

پارس pârs: باتون ، چوبدستی کوتاه مخصوص دفاع که در آستین پنهان کنند.

موضوعات: گیلکی زووˇن , گیلکی واجووˇن , تاتی زووˇن , تاتی واجگون , ,

برچسب ها: واژگان گیلکی و تاتی , چندی از واژگان گیلکی و تاتی ,

[ جمعه 23 آبان 1393

] [ 14:22 ] [ دهیوپت(ع.ر) ] [ بازديد : 3830 ] [ نظرات () ]

تاتی شعرون

ابو عبدالله شمس الدین تبریزی نومبر شمس مغربی آذری شعرگوتن کسونی بو کی خو شعرون خو ماری زووُن ،تاتی لوزهِ ، یاتکار بنه.شمس مغربی سده 8-9 شعرگوتن کسون و خودابشناسون بو و آمند دیهات ، کی تبریز جیرمحلون بو بزاسته بوبو و 808 مین بمرده.چارته دو بیتی اینه شعرون جی ویجین بوبو ایسه.

***************************************

دیره اویان چمن سامان بگرته / چمن بوم و برو دامان بگرته

بجز اویان نوینــــم در بـــرو بوم / برو بومــم همه اویان بگرته

****

خوراژ زردی شره ب كوشن وهیر / كه دام انداتمی اژ رای نچــــیر

ناگه هان هاكتم ب دام خوبـــــان / دام و نچیر و هیرم بشـر اژ ویر

****

ار دریا رســـــــم دریا ت وینم / ورب صحرارسم صحرا ت وینم

بجز تو هیچ كیج نیه ب گیتی / اژان هرجا رسم انجـا ت وینم

****

سحرگاهان ك دیلم تاو گیره / اژ آهم هفت چرخ آلاو گیره

چ دیلـــــم آذرین آهـی بر آی / گهان اژ آه دیلـــــم تاو گیره

فارســــــــــــی ترجـــــــــــــــــــومه

ویته بوبو آوای تات جی

موضوعات: تاتی زووˇن , تاتی شِئرون , تاتی شِئر گوتن کسون , ,

برچسب ها: زبان تاتی , اشعار تاتی , شاعران تات زبان , شعرهای تاتی , شعر تاتی , زبان تات , شعر تات , زبان آذری , اشعار آذری , آذری باستان , شعرهای آذری ,

[ جمعه 11 مهر 1393

] [ 11:7 ] [ دهیوپت(ع.ر) ] [ بازديد : 4634 ] [ نظرات () ]

تاتی واجووُن-2

تور tur: دیوانه

غتل qatl: روز عاشورا

باجهَ bâja: روزنه ی دیوار

لوجَن luj∂n: روزنه ی سقف

زناکzenak: زن

جیر ، جیهیرjihir: پایین

سمبِل ، سمبیل : سبیل

درزان darz∂n: سوزن

اَسیو asiv: سیب

زیآدهَ ziâda: سیزده

خال : شاخه ی درخت

وَرَه vara: بره

میجه mija: مژه

دَرگهَ darga: محتوی یک مشت

مرداک merdak: مرد

کرگ karg: مرغ

مرس m∂rs: مس

مَچچَت machch∂t : مسجد ، برابر با مَزگـَت mazg∂t گیلکی

دلهَ d∂la: شیره داخل نان روغنی

لپپهَ lappa: موج

ادامه مطلب

موضوعات: تاتی زووˇن , تاتی واجگون , ,

برچسب ها: زبان تاتی , لغات تاتی , واژه های تاتی , واژگان تاتی , واژه نامه ی تاتی , تات ,

[ جمعه 11 مهر 1393

] [ 10:19 ] [ دهیوپت(ع.ر) ] [ بازديد : 4345 ] [ نظرات () ]

تاتی واجِوُون-1

گاچgâch: آغل بره و گوسفند

کالا، کالkâla: آغوز ، اولین شیر دام

اَ a: آن ، او

آسن âsan: آهن

بال bâl: بازو

آیَنکا، آوگینهَ ayankâ , avginâ: آیینه

رز raz: انگور (باغ)

جان : تن ، بدن

پیلله pille: بزرگ

دَوری، دُوُری davri , duri: بشقاب

کشه kaša: آغوش ، بغل

وره ، ولگه valga: بندآب

بِر ، بوور bür , bar: بوته ی خار

ویه ، وی viya:بید

خایه xaya: بیضه

غزان ، غزغان qazqân: پاتیل

خرمنگا: جای خرمنگیری

جاهیلjahil: جوان

شیو ، شی šiv, ši: جوانه ی درخت

کارد : چاقو

چموش رزین : چموش ، چموش بنددار

چانه : چانه

خانی : چشمه

داز : داس علف چینی، داس بدون دندانه

داره ، دََََ َره däre: داس علف خرد کن، داس دندانه دار

دان : دانه

بر : در ، درب

دِرِجد ، دُرُج derejd: زِبر

دِله dela: درون ، داخل

گردش gardaš: دفعه ، بار

چپورchapür: دنده ، اسختوان کمر

بامچا ، مکابیچ makâbich, bâmchâ: ذرت ، بلال

ادامه مطلب

موضوعات: تاتی زووˇن , تاتی واجگون , ,

برچسب ها: واژگان تاتی , واژه نامه ی تاتی , لغات تاتی , زبان تاتی ,

[ پنج شنبه 10 مهر 1393

] [ 15:18 ] [ دهیوپت(ع.ر) ] [ بازديد : 3963 ] [ نظرات () ]

تاتی زوان

تاتی زوونی ایسه گیلون نسومِ میون(عمارلو و...). ولی ویشتر قزوین مین ایسن.گرچی گلفه وار البرز و سمنانِ(کلسیا) و زنجون و البرز مینم ایسن.تاتی علاوه بر ای که گیلکی و تالشی امره نزدیکی دنه آذری باستانی امرم خیل مُونه. تاتی زوان نابودی تالشی و گیلکی ویشتره چره که گلفه واره و یکته استان مین توان کامل ندنه و تاتون خوشونه زبون فراموشه کَه′دَرن.

موضوعات: تاتی زووˇن , ,

برچسب ها: زبان تاتی ,

[ شنبه 28 دی 1392

] [ 11:51 ] [ دهیوپت(ع.ر) ] [ بازديد : 4756 ] [ نظرات () ]

تاتی شِه̌رون 2

سحري سوكوله خونه زنه جار آهاي مردم اوپابا زو خبردار

شبي بشّه شما عمره صُب آبه صبي نيّه كسي عمره اميدوار

***

چِمن ايمون ببَرد گيلاسه داري دِكَتيم چو بِنه خفت و خواري

اوجِر شيم من بُخه گيلاس به سيري رواَ بِنه بكه من واي چه كاري

***

بوره بلبل بُخون اِتکِی تَ چِمنا خبَرِم آیده مِن بوسونَ اشتا

سِبی آبِ گُلِه چَشم راده مَنتِ گَوِشه تَ بِشی تَ چو تمِشا

***

غریبی آی غریبی آی غریبی غریبیَه غم عالم سر ایبی

جمع آبی هروری دِنیا غم و درد اَتَ آلّوه آ، اِشتَ سر ایبی

***

شییَه بَیم قبرسون اَز فاتَه خونی وینتِم کلَّی کَره داد اَی فلونی

پار اونَی اِحتیاط مَولین اَجِم خاک چو بِنَه خواو آشِه نازَینَ جونی

تاتی زووˇن , تاتی شِئرون , ,

[ پنج شنبه 26 دی 1392

] [ 17:22 ] [ دهیوپت(ع.ر) ] [ بازديد : 4114 ] [ نظرات () ]

تاتی شِه̌رون 1

كيلگ ت هني به غمزه وشتن داري

از غمــــــزه امن خيال كشتن داري

ثابت قـــــــدمي به فكر اشتن الان

فرصـــــت آكري ميل دوشتن داري

كيلگ ت هارو چه بي قراري داري

همنه كه وينم اي انتظاري دار ي

هرچه ددسم هوش وحواس ندار ي

گويا كسيم ســــــــر فراري دار ي

هارو كيلك ات آواره وينــــــــــــم

ميان كيلگان كناره وينـــــــــــــــم

امين وازي مده آوشــــــــن دوزي

بشي هرجا اته سواره وينــــــــم

دلبر ته هارو عجب كه رو گرداني

هرفكر كرم ته والي و حيـــراني

همنه كه وينم ته اي خيالي داري

گويا آشون جاي دگر مهمانــــــي

موضوعات: تاتی زووˇن , تاتی شِئرون , ,

[ پنج شنبه 26 دی 1392

] [ 17:19 ] [ دهیوپت(ع.ر) ] [ بازديد : 4093 ] [ نظرات () ]

تاتی واجوگون

ویته بوبو ویکیپدیا مین:

تاتی زوون

گویشونه:

اسفروین
سگزآباد
شال
آران

گویش اسفروینی

کجا: کوآ / kuặ/
آنجا: بورَ /Bura/
برف: وارَ /vara/
پدر: پیه /piya/
مادر : مایَه /mặya/
برادر: برا /Bərặ/
خواهر: خاک (Khak)
پسر: پور (Pura)
دختر: تیتی (Titi)
من: اَز (Az)
تو: ته (Ta)
ما: آما (Ama)
شما: شما (Shema)
او (مونث): آیَه (Aya)
او (مذکر): آندا (Anda)
مرا: چمن (Chemen)
تو را: اِشت (Eshte)
پریروز: اَپِری (Aperi)
دیروز: اَزیر (Azira)
امروز: آرو (Aru)
فردا: سابا (Saba)
پس‌فردا: پسرا (Pesara)
خانه: کی یه (Kiya)
حیاط: کِلاگا (Kelaga)
باغ: رَز (Raz)
بیرون: بَر (Bar)
بالا: جُر (Jor)
کفش: چُستُه (Chosto)
قاشق: کَنچه (Kanche)
گربه: مَرچین (Marchin)
سگ: اَسبه (seba)
مرغ: کرگ (Karg)
تخم‌مرغ: کرخا (Karkha)

در گویش سگز آباد

خانواده
خانه: چیَ
پدر: دَدَ (dada)
مادر: مایَ (maya)
پسر: فِر (fer)
دختر: تی تی (titi)
خواهر: خاچَ (khcha)
برادر : برا (bera)
برادر زن: زن برا
خواهر زن: زن خاجه
مادر زن: زن مایَه
پدر زن: زن پیه
مادر بزرگ : پیلَه مایَ
عروس: وِِیه
داماد: زوما
میوه
سیب: اَسواَ
خربزه: چالیچَه
گلابی: اَنبری
هندوانه: هَندونهَ
زردآلو: شِلونیکَ
انگور: اَنجروَ
زمان
امروز: آرِو
دیروز: اَزیرَ
پری روز: پَریرَ
فردا: صَبا
پس فردا: سَرا
پسین فردا: پَرچینی
پسون فردا: پس پَرچینی
ظهر: نمِرو
غروب: دَمِ شوم
شب: شوء
جانور
گربه: مَرچین
سگ: اَسب
گوسفند: چاروا
گاو: گُئوَ
گرگ: وَرگ
مرغ: کَرگَ
خرگوش: خَروش
گنجشک: گُئوش
کیوتر: کُوءتر
پوشاک
شلوار: شالوار
پیراهن: شوی
کفش: پوجار
کمربند: قیش
آب و هوا
برف: فرف
باران: وارون
تگرگ: تی اَرس
صفت
کوچک: قیجل (ghijel)
بزرگ: پیل (pil)
خوب: خار (khar)
بد: پیس (pis)
اشاره
این: جِِِِم (jem)
کجا: چوآ ( choa)
اینجا: اِندیا (endia)
جهات
بالا (زبر): جوئر
پائین (زیر): جیرا
جلو: پَرون
عقب: پَسا
وسط: مونینجا
ضمایر
من : اَ (a)
تو : تَ (ta)
او :آ (a)
ما : اَما (ama)
شما: اماهاین، شما (emahayn,shema)
آنها: آهاین (ahayn)

در گویش شال

خانواده
پیَه = پدر
مایَ = مادر
برا = برادر
خاکه = خواهر
تتی = دختر
پورَ = پسر
میوه
رَز = باغ انگور
چالج = شالی
جانور
جیلی = جوجه
مرچینه = گربه
پاجار = کفشدسِ
صفت
خواریش = خوبی؟
نمونه جمله
بی = بیا
بشه = برو
کاگو بیش = کجا بودی ؟
بی کیه ؟ بفرمایید منزل.
چنه = چرا، برای چه ؟

تاتی کونیشون

رساندنarasendon

رسیدن arasesan

افتادن ikatan

انداختن ijayntan

نشستن neshtan

خرد کردن - ریز کردن benjaton

بریدن berian

ریسیدن reshtan

دیدن vintan

رفتن shian

اجازه دادن - امکان دادن ashtan

آمدن omian

آوردن aydan

شیر خوردن از مادر (حیوانات) shet akhardan

شیر دادن به بچه حیوانات bochobAndon

نگه داشتنن - متوقف کردن nia dashtan

خواباندن bokhosondan

خوابیدن khotan

مردن mardan

دوشیدن doshesan

دوختن dotan

گفتن vaatan

زیر دندان خرد کردن bookooroojoston

کشتن - ذبح کردن bookooshton

ساییده شدن boosoonoston

شکستن beshkeston

شکاندن shekastan

ریختن - به زمین ریختن ikardan

با دست فشردن boshghAloston

شستن shoordan

قطع کردن bosAndon

قطع شدن - جدا شدن bososton

ساییدن - آسیاب کردن bossovoston

جا انداختن - در جای خود قرار دادن der antay

واژگون کردن agardenesan

خاموش کردن ikoshtan

پاشیدن opAtan

گرفتن igatan

نهادن (بر جایی نهادن) nayan

گذاشتن به زمین همراه با رها کردن hArengaton

گم شدن (غیر قابل پیدا شدن)avir abian

پرتاب کردن ijayntan

عقب افتادن peykaton

جلو افتادن pish ikatan

در جلوی خود نگهداشتن pishgatan

رها کردن sarAdAyan

از بین بردن - برانداختن varengatan

برگرداندن - بازگرداندن vegardAndon

برگشتن vegardoston

لیسیدن velishton

برداشتن vigiton

برگشتن agar desan

باد دادن خرمن - افشاندن خرمن voshAndon

با دست زیر و رو کردن voshkaloston

دریدن - پاره کردن vozarAndon

عمارلویی

تاتی: خوجچیر = پهلوی: حوچیر، حوژیر = پارسی: خوش چهره، خوش گل، زیبا. نمونه: چه خوجچیرَ بی؟! = چه خوشگل شده؟!
تاتی: پیلّه = پهلوی: پیل = پارسی: بزرگ. نمونه: آشآن پیلّه بیبین. = اونا بزرگ شدن.
تاتی: بیشیَن = پهلوی: بشدن = پارسی: رفتن. نمونه: اَما بیشیم. = ما بریم.
تاتی: زوؤان = پهلوی: زوؤان = پارسی: زبان، زبون. نمونه: مُنی زوؤان دِ بوگوتی. = از زبون من گفته.
تاتی: زیندَگی = پهلوی: زیندَگی = پارسی: زِندِگی. نمونه: اَما زیندَگی نُکُدیم. = ما زندگی نکردیم.
تاتی: نآم = پهلوی: نآم = پارسی: نام. نمونه: آنی نام اسفندیار بِه. = اسمش اسفندیار بود.
تاتی: دیه = پهلوی: دیه = پارسی: دِه. نمونه: جیریندیه دِ بِیمین. = از جیرنده اومدن.
تاتی: سرشب = پهلوی: سرشب = پارسی: عصر. نمونه: سرشب بازار دِبَست. = عصر بازار تعطیل کرد.